Diest - Webbekoms Broek

Vestigingsgordel - Stadsgracht

Vestinggordel: Dit is een systeem van verdedigingswerken, zoals forten en wallen, gebouwd om een stad te beschermen tegen aanvallen. De vestigingsgordel van Diest is een indrukwekkend militair erfgoed uit de 19e eeuw, gebouwd na de Belgische onafhankelijkheid om het land te beschermen tegen mogelijke invallen vanuit het noorden. De stadsgrachten van Diest maakten deel uit van de historische verdedigingsstructuur rond de stad en speelden een cruciale rol in de bescherming tegen vijandelijke aanvallen. 🌊 Korte uitleg De grachten waren deels natte grachten, gevoed door de Demer en omliggende beken zoals de Begijnebeek, en deels droge grachten. Ze vormden samen met de aarden wallen en stadspoorten een verdedigingsgordel die vanaf de middeleeuwen tot in de 19e eeuw werd aangepast en versterkt2. Door het sluiten van waterpoorten zoals de Saspoort kon men omliggende gebieden onder water zetten als extra verdediging. In de 19e eeuw werden de grachten deels gedempt of aangepast bij de bouw van de nieuwe vestingwerken zoals het Fort Leopold en de Citadel.

De Lindenmolen aan het provinciedomein Halve Maan

De Lindenmolen aan het provinciedomein Halve Maan in Diest is een indrukwekkende houten staakmolen met open voet, en een parel van lokaal erfgoed. 🌾 Korte info Gebouwd in 1742, oorspronkelijk op de Doodsberg in Schaffen. In 1960 heropgericht op de stadswallen van Diest, vlak bij de ingang van het domein Halve Maan. De molen is maalvaardig en draait op windkracht, met demonstraties elke eerste en derde zondag van de maand van 10 tot 13 uur. Beschermd als monument sinds 1977, en eigendom van de provincie Vlaams-Brabant. In 2019 opnieuw geopend na een grondige restauratie, waarbij o.a. schade door houtkevers werd hersteld

Webbekomsbroek

🌿 🌿 Webbekomsbroek 240 hectare groot gecontroleerd overstromingsgebied, beschermt Diest tegen wateroverlast. Rijk aan graslanden, rietvelden, bosjes en poelen — een paradijs voor moerasvogels zoals blauwborst, rietgors en watersnip

Wandelpad langs Webbekomsbroek

Wandelpad door Webbekomsbroek

De hageheld

De hageheld (Lasiocampa quercus) is een opvallende, grote nachtvlinder uit de familie van de spinners. 🦋 Korte info Uiterlijk: Mannetjes zijn donkerbruin met geveerde antennes, vrouwtjes zijn groter en lichtbruin met draadvormige antennes. Beide hebben een witte stip op de voorvleugel en een gele dwarslijn. Spanwijdte: 45–75 mm. Vliegtijd: Van mei tot september, in één generatie. Mannetjes vliegen overdag zigzaggend rond, vrouwtjes bij schemering. Leefgebied: Open terreinen zoals heide, duinen, bosranden en zandgronden. Rups: Tot 8 cm lang, dichtbehaard en soms irriterend voor de huid. Voedt zich met bladeren van o.a. eik, wilg, braam en meidoorn1. Verspreiding: Wijdverspreid in Europa, ook algemeen in België en Nederland. Een fascinerende soort die je vooral in warme, open natuurgebieden kunt tegenkomen.

Vogelkijkwand domein Webbekomsbroek

🦅 **Vogelkijkwand – Domein Webbekomsbroek (Diest) ** Het **Webbekoms Broek** is een prachtig natuurgebied in Diest, en een paradijs voor vogelspotters. Een van de troeven is de **vogelkijkwand**, waar je in alle rust water- en moerasvogels kunt observeren. 📍 Ligging - Gelegen in het **Webbekoms Broek**, een gecontroleerd overstromingsgebied van ca. **240 hectare** 🐦 Wat zie je er? - **Rietgors**, **watersnip**, **wulp**, **blauwborst**, **wespendief** en zelfs **bruine kiekendief** - In het voorjaar en najaar zijn er veel **trekvogels** te spotten - De wand biedt een **rustige en beschutte plek** om vogels te observeren zonder ze te verstoren - De routes leiden je door **bloemrijke hooilanden**, **rietvelden**, **wilgenbosjes** en langs **ooievaarspalen** 🏞️ Extra troeven - Natuurtuin met poelen, wilgendoolhof, insectenhotels en Soay-schapen

De Demer

🌊 De Demer in Diest De **Demer** is een rivier die een centrale rol speelt in de geschiedenis en identiteit van **Diest**, een stad in Vlaams-Brabant. Hier zijn de belangrijkste weetjes: 🏞️ Algemene info - **Naam:** Demer komt waarschijnlijk uit het Keltisch en betekent “donkere rivier” - **Diest:** Ontstond aan de oevers van de Demer; de naam zou “nederzetting langs de goddelijke rivier” betekenen - **Loop:** De Demer stroomt door het centrum van Diest en was eeuwenlang een economische levensader ⚙️ Historische betekenis - In de middeleeuwen was de **Kaai van Diest** een belangrijk centrum voor scheepstransport - De rivier ondersteunde de **lakennijverheid**, **brouwerijen**, **watermolens** en **blekerijen** - Diest werd een echte **Demerstad**, met veel bedrijvigheid langs het water 🚧 Demping en heropening - In de 20e eeuw werd de Demer **gedempt** wegens vervuiling en stadsontwikkeling - In 2012 begon men met de **heropening van de Demer** in het centrum van Diest; de werken werden afgerond in 2016 - Nu stroomt de rivier weer zichtbaar door de stad, met meer aandacht voor **leefbaarheid en erfgoed**

Sint-Jansberg. De 'verdwenen' kerk van Zelem

⛪ De 'verdwenen' kerk van Zelem Aan de voet van de **Sint-Jansberg** in **Zelem (bij Diest)** ligt een fascinerende archeologische site: de restanten van een **verdwenen middeleeuwse kerk** met bijhorend kerkhof. Hier zijn de kernpunten: 🏛️ Historische achtergrond - De kerk was een **vol- tot laatmiddeleeuwse parochiekerk**, vermoedelijk gesticht in de **7e eeuw** - Volgens een kroniek van de abdij van Sint-Truiden zou **Adela**, moeder van Sint-Trudo, hier begraven zijn in een stenen sarcofaag onder het altaar - De kerk werd in de **14e–15e eeuw** herbouwd in steen, maar raakte in verval na de bouw van een nieuwe kerk elders in de 17e eeuw - Rond **1700** werden de fundamenten verwijderd; het terrein werd in **1666** al deels beschadigd door de aanleg van het Zwart Water 🧭 Ligging - Gelegen aan de voet van de **Sint-Jansberg**, een getuigenheuvel in het heuvelland van Lummen - De site ligt op de overgang van de **Zuiderkempen**, het **Hageland** en **Vochtig Haspengouw** - De **Demer** vormt de landschappelijke grens en stroomt langs de westzijde van de heuvelrug 🏺 Archeologische waarde - De site bevat sporen van bewoning vanaf de **prehistorie**, via de **Romeinse tijd**, tot de **middeleeuwen** - In 2014 werd het gebied officieel aangeduid als **beschermde archeologische site**

Wandelpad Sint-Jansbos

🥾 Wandelpad Sint-Jansberg – Zelem (Diest) De **Sint-Jansberg** in Zelem biedt een prachtige wandelervaring door een historisch en natuurlijk landschap het Sint-Jansbergbos. - **Bezienswaardigheden:** - Sint-Jansbergklooster (gesticht in 1329) - Kapel Onze-Lieve-Vrouw ten Onrust - Landbouwakkers, schapenweiden en bosgebied 🌳 Natuur & landschap - **Sint-Jansbergbos:** Klein maar schilderachtig bos met oude bomen en mooie vergezichten - **Rotbroek:** Nattig natuurgebied tussen de Vallei van de Zwarte Beek en de Demervallei

Waterput - Wandelpad Sint - Jansberg

Panorama Sint-Jansberg

🏰 **Sint-Jansberg (Diest/Zelem) – Korte info** In de streek van Diest, meer bepaald in **Zelem (deelgemeente van Halen)**, ligt het historische **Sint-Jansbergklooster**. Dit indrukwekkende domein combineert religieuze geschiedenis, erfgoed en natuur. 📜 Historiek - **Gesticht in 1329** door de Heer van Diest en Johanna van Vlaanderen - Oorspronkelijk een **kartuizerklooster** gewijd aan Johannes de Doper - In 1582 verwoest door troepen van Willem van Oranje, met verlies van een belangrijke bibliotheek - Heropbouw vanaf 1602, met o.a. kapel (1616–1618), poortgebouw (1647) en Sint-Janstoren (1663) - In 1796 afgeschaft na de Franse Revolutie; later omgebouwd tot **kasteel** 🏞️ Ligging en erfgoed - Gelegen op een heuvel in een **rustige, groene omgeving** met boomgaarden - Bevat een **kapel**, kloostergangen, poortgebouw en Engelse tuin - Sinds 1978 aangeduid als **beschermd monument** 🍽️ Hedendaags gebruik - Omgevormd tot **evenementenlocatie** en **restaurant** ("La Chartreuse") met topchef Frank Treunen

De platte tonderzwam

🔍 **Korte info over de platte tonderzwam (Ganoderma applanatum)** De platte tonderzwam is een opvallende, houtachtige zwam die je vaak ziet op stammen van loofbomen. Hier zijn de belangrijkste kenmerken: 🌳 Leefwijze - **Type:** Zwakteparasiet en saprofyt - **Gastbomen:** Vooral beuk, populier en eik; soms ook naaldbomen - **Rol:** Veroorzaakt witrot in levende bomen en leeft verder op dood hout 🧠 Kenmerken - **Hoed:** Afgeplat, 10–40 cm breed, kaneelkleurig tot roestbruin met witte rand - **Onderzijde:** Zeer fijne witte poriën (5–6 per mm), bruin verkleurend bij kneuzing - **Sporen:** Roestbruin, ellipsvormig, 5.5–8.5 µm groot - **Vruchtvlees:** Taaie, houtachtige structuur - **Bijzonderheid:** Kan tepelgallen bevatten, veroorzaakt door het tonderzwambreedvoetvliegje 📅 Seizoen - **Zichtbaar:** Het hele jaar door - **Sporenvorming:** Start bij temperaturen boven 6°C en stopt bij vorst 🔥 Historisch gebruik - Vroeger vermalen tot poeder voor gebruik in tondeldozen om vuur te maken

Overval villa Claes 29/6/1944

Overval op Villa Claes – Sint-Jansberg, Zelem – 29 juni 1944 Op 29 juni 1944 vond een dramatische gebeurtenis plaats in de bossen van het Sint-Jansberg te Zelem (Halen), waar **Villa Claes** diende als **hoofdkwartier van het Geheime Leger**, een verzetsgroep tijdens WOII. 🔥 De Overval - **Datum:** Donderdag 29 juni 1944, rond 3:30 uur 's ochtends - **Locatie:** Villa Claes, eigendom van Jozef Claes, gelegen in de bossen van Sint-Jansberg - **Aanleiding:** Verraad leidde de Duitsers naar het geheime hoofdkwartier van de Belgische Nationale Beweging (BNB) - **Aanval:** Meer dan 40 zwaarbewapende Duitse soldaten omsingelden de villa en openden het vuur met mitrailleurs, granaten en handbommen ⚔️ Gevolgen - **Slachtoffers:** 6 verzetsstrijders kwamen om het leven - **Gevangenen:** Meerdere leden werden gearresteerd en naar concentratiekampen gestuurd - **Ontsnapping:** Verzetsleider **Tony Lambrechts** en **Guillaume Claes** konden op het nippertje ontsnappen via het struikgewas 🕊️ Herdenking & Gedenkteken - **Herdenking:** Jaarlijks herdacht in Halen, met grote opkomst - **Gedenkteken:** Aan de Steenbergstraat in Zelem staat een bord ter nagedachtenis aan de overval

Wandelpad door de boomgaarden

wandelpad door de boomgaarden van het klooster

🏞️ De Boomgaarden Liggen rond het historische Sint-Jansbergklooster in Zelem Oorspronkelijk gebruikt door de kartuizer monniken voor voedselvoorziening Vandaag vormen ze een rustige wandelomgeving met fruitbomen, weiden en zicht op het klooster In de lente en zomer: bloesems en rijpend fruit maken het een schilderachtig decor

Kapel Onze Lieve vrouw te Onrust

⛪ Kapel Onze Lieve vrouw te Onrust Volksnaam: Tutterkapel of Schreeuwkapel Ligging: In de boomgaard voor het klooster Oorsprong: Rond 1433 gebouwd door prior Jan van Montignies, herbouwd rond 1650 na verwoesting door de Geuzen2 Architectuur: Bakstenen kapel met zadeldak, steunberen en smeedijzeren kruis Volksgebruik: Ouders offeren tutters (fopspenen) van onrustige kinderen in de kapel, in de hoop dat ze rustiger worden Onderhoud: Sinds het vertrek van de Dominicanessen in 1993 zorgen buurtbewoners voor het kapelletje

Bloemen pracht

Bloemen pracht door rotbroek

Rotbroek Wandelpad De Zwarte beek

🌿 **Rotbroek – Wandelpad in de Vallei van de Zwarte Beek (Zelem)** Het **Rotbroek** is een prachtig, nat natuurgebied in Zelem (Halen), dat deel uitmaakt van de bredere **Vallei van de Zwarte Beek**. Het is een ideale plek voor een rustige wandeling in een landschap vol biodiversiteit. - **Type pad:** Door natte graslanden, rietvelden, bosjes en langs vijvers - **Toegankelijkheid:** Bij veel regenval moeilijk tot niet toegankelijk 🐦 Natuur & Fauna - **Vogels:** Weide- en moerasvogels zoals de **kievit**, **roodborsttapuit**, **grote zilverreiger**, **buizerd**, **sperwer** en zelfs de **ijsvogel** - **Insecten:** Veel libellen en waterjuffers, waaronder de **weidebeekjuffer** - **Zoogdieren:** Kans op het spotten van **reeën** 🌊 Landschap & Waterkwaliteit - Het Rotbroek ligt op de overgang tussen: - **Vallei van de Zwarte Beek** - **Zwart Water** - **Demervallei** - De uitstekende **waterkwaliteit** maakt het gebied bijzonder rijk aan leven 🌱 Beheer - **Aangepast natuurbeheer** met maaien en begrazing voorkomt verbossing - Rietkragen worden in de winter gemaaid om biodiversiteit te stimuleren

Amerikaanse Gevlekte Ezel

**Amerikaanse Gevlekte Ezel **Amerikaanse gevlekte ezel** officieel bekend als de **American Spotted Standard Donkey**. Dit ras is ontstaan in de Verenigde Staten en valt op door zijn unieke gevlekte vachtpatroon. 🐴 Raskenmerken - **Naam:** American Spotted Standard Donkey - **Herkomst:** Verenigde Staten - **Vacht:** Wit met bruine of zwarte vlekken (spotted pattern) - **Type:** Middelgroot tot groot ezelras - **Gebruik:** Recreatie, gezelschapsdier, lichte trek- en lastwerk - **Karakter:** Zachtaardig, intelligent, sociaal

Wandelpad naast zwarte beek

Wandelpad langs de zwarte beek

🌿 **Wandelpad langs de Zwarte Beek – Vallei van de Zwarte Beek (Beringen, Limburg)** De **Vallei van de Zwarte Beek** is een van de meest waardevolle beekvalleien in Vlaanderen en het grootste natuurgebied van Natuurpunt. Het wandelpad langs de Zwarte Beek biedt een unieke ervaring door een gevarieerd landschap van moerassen, bossen en open graslanden. 🌱 Natuur & Beleving - **Flora & Fauna:** Slangenwortel, moerassprinkhaan, weidevogels - **Bijzonderheden:** De kronkelende loop van de Zwarte Beek is hier nog het meest intact - **Tip:** Bij regenweer zijn **laarzen** sterk aanbevolen! 📍 Praktisch - **Honden:** Toegestaan aan de leiband

Zwarte beek

🌊 Zwarte Beek bij Diest De **Zwarte Beek** is een zijrivier van de **Demer** en stroomt door de Belgische provincie Limburg, met haar monding in **Diest**. Het is een van de meest waardevolle beekvalleien in Vlaanderen en zelfs West-Europa, bekend om haar rijke natuur en gevarieerd landschap. 📍 Ligging & Loop - **Brongebied:** Hechtel-Eksel (Resterheide) - **Monding:** Demer in Diest - **Lengte:** Ongeveer **35 km** - **Stroomgebied:** Scheldebekken via de Demer 🌿 Natuurwaarde - Beekvallei met zeldzame vegetatietypes zoals: - Overstromingsgraslanden - Broekbossen - Veenlanden - Heide en vengebieden - Thuisbasis van bedreigde soorten zoals de **watersnip**, **gentiaanblauwtje**, en **kraanvogel** - Grote delen zijn aangeduid als **Vogelrichtlijngebied** en **Habitatrichtlijngebied** door Europa 🚶 Wandelen bij Diest - In de omgeving van Diest kun je wandelen in het **Rotbroek**, waar de Zwarte Beek overgaat in de **Demervallei** - Wandelroutes verbinden Diest met natuurgebieden zoals **Zelem**, **Meldert**, en het **Schulensbroek**

Waypoint

Samenvloeing Demer Zwarte beek - vogelkijkplaats

🦅 **Vogelkijkplaats aan de Zwarte Beek & Demer – Diest** In Diest komen de **Zwarte Beek** en de **Demer** samen in een waardevol natuurgebied dat ideaal is voor vogelobservatie. Hier vind je rust, biodiversiteit en mooie wandelroutes die je langs waterlopen en moerasgebieden leiden. 📍 Ligging - **Locatie:** Webbekoms Broek, aan de rand van Diest - **Samenloop:** De Zwarte Beek mondt hier uit in de Demer 🐦 Vogelkijkplaats - **Type:** Beschutte wand of platform met zicht op natte graslanden en rietvelden - **Soorten:** Watersnip, wulp, blauwborst, rietgors, zilverreiger, buizerd - **Seizoenen:** Beste observatie in lente en herfst tijdens de vogeltrek - **Landschap:** Moeras, hooilanden, broekbos en open water

Ooievaars langs de Demer

🕊️ **Ooievaars langs de Demer in Diest – Gebiedsinformatie** De ooievaars die je in Diest langs de Demer kunt spotten, bevinden zich vooral in het **Webbekoms Broek**, een uitgestrekt natuurreservaat aan de rand van de stad. Dit gebied is een gecontroleerd overstromingsgebied en vormt een cruciale habitat voor vele vogelsoorten, waaronder de ooievaar. 📍 Gebied: Webbekoms Broek - **Locatie:** Ten westen van het centrum van Diest, richting Schaffen - **Type gebied:** Moeras, natte graslanden, broekbos en open water - **Functie:** Overstromingsgebied en vogelreservaat 🐦 Ooievaars in het gebied - **Broedpalen:** Er zijn speciaal geplaatste ooievaarsnesten op hoge palen - **Voedselgebied:** Ooievaars zoeken hier naar muizen, kikkers en mollen in de hooilanden - **Waarnemingen:** Sinds 2018 broedt er een koppel ooievaars jaarlijks in het gebied - **Problemen:** Zwerfvuil vormt een bedreiging – er zijn gevallen bekend van ooievaars die afval zoals blikjes inslikken 🚶 Bezoek & Beleving - **Beste tijd:** Lente en zomer voor broedende ooievaars en jonge vogels

De Saspoort

De Saspoort in Diest is een historische waterpoort uit de 19e eeuw, gebouwd als onderdeel van de vestinggordel rond de stad. 🚪 Wat maakt de Saspoort bijzonder? De poort bevatte een waaiersluis, een ingenieus mechanisme waarmee men water uit de Demer kon sturen naar de stadsgrachten en vlieten, en tegelijk de Begijnebeek kon afwateren. Door de sluis te sluiten kon men snel een overstromingsgebied creëren ter verdediging van de oostzijde van de vesting. De sluitsteen van de poort draagt het jaartal 1841, het jaar waarin dit deel werd voltooid. 🌉 Hedendaagse ontwikkelingen In 2025 wordt een nieuwe fiets- en voetgangersbrug gebouwd over de Saspoort, als onderdeel van de restauratie van de Grote Steunbeer, een historische stuw. Deze werken maken het mogelijk om de Demer opnieuw door Diest te laten stromen, wat zowel de natuur als de bescherming tegen overstromingen ten goede komt.

Vestigingsgordel - wandelpad

🌳 Beplanting en bescherming Vanaf 1852 werden de wallen beplant met bomen en struiken zoals eiken, beuken en meidoorn, zowel voor camouflage als houtvoorziening